Bedelsiz sermaye artırımı nedir? Neden yapılır? Nasıl yapılır?

Bir şirketin; iç kaynaklarını (emisyon primi, yeniden değerleme değer artışı, yedekler, iştirak ve duran varlık satış karları, temettü)  kullanarak yaptığı sermaye artırımı karşılığı çıkardığı hisse senetlerini, herhangi bir bedel almaksızın ortaklarına dağıtarak gerçekleştirdiği sermaye artırımına “bedelsiz sermaye artırımı” ya da “hisse bölünmesi” denir. Hissedarların bedelsiz hisse senedi alma haklarının herhangi bir süre sınırlaması yoktur.

Peki bedelsiz sermaye artırımı avantajlı mı?

Bedelsiz sermaye artırımıyla;

• Şirket herhangi bir ek finansman elde etmez.
• Şirketin toplam piyasa değeri etkilenmez.
• Şirketin dağıttığı toplam nakit temettü miktarı etkilenmez
• Şirket enflasyon karşısında erimiş olan sermayesini güncelleyebilir.
• Şirket; emisyon primi ile iştirak ve duran varlık satış karı kalemlerinden yapılan sermaye artırımıyla vergi avantajı elde edebilir

Vergi avantajı dışında çok önemli bir avantajı yoksa, bedelsiz sermaye artırımı (hisse bölünmesi) neden yapılır?

Şirketin bedelsiz sermaye artırımı yapmasının başlıca nedenleri arasında;

• Piyasada işlem gören şirket hisse senetlerinin likiditesini yani dolaşımını artırmak
• Elindeki hisse senedi sayısını artırmak isteyen küçük yatırımcıların o şirketin hisse senetlerinde alıma geçmesiyle, teknik açıdan olmasa da şirketin piyasa değerinde belli bir psikolojik artış yaratması
• Çeşitli kalemlerde biriken sermayeyi kullanarak vergi avantajı elde etmek

 Peki bedelsiz sermaye artırımı neden şirketin piyasa değerini etkilemez?

Çünkü; teknik açıdan bakılırsa, şirket bedelsiz sermaye artırımında bilançosundaki çeşitli kalemlerden kullandığı iç kaynakları alıyor, bilançodaki sermaye kaleminin içine koyuyor. Bu kaynaklar  daha önce bilançoya girdiği için, yer değiştirmesi şirkete yeni bir nakit akışı sağlamıyor. Dolayısıyla şirketin değerini artırmıyor.

 Bedelsiz sermaye artırımı hesaplama nasıl yapılır?

Bedelsiz sermaye artırımı hesaplamayı bir örnekle açıklayabiliriz:

Diyelim ki; AB şirketi Genel Kurul’da %100 bedelsiz sermaye artırım kararı aldı. Şirketin mevcut ödenmiş sermayesi 10 milyon TL olsun. Hisse senedi sayısı da 10 milyon adet ve piyasadaki hisse senedi fiyatı 4 TL olsun. Bu durumda mevcut piyasa değeri 40 milyon TL’dir

• Şirket %100 bedelsiz sermaye artırımı yaptığı için ödenmiş sermayesi 20 milyon TL’ye çıkacaktır.
• 10 milyon TL’lik ödenmiş sermaye 10 milyon adet hisse senedine denk geldiği için, ödenmiş sermaye 20 milyon TL’ye çıkınca hisse senedi sayısı da 20 milyon adete çıkacaktır. (sermayedeki 1 TL 1 hisse senedine denk geldiği için, yani 10 milyon TL / 10 milyon hisse = 1 TL)
• Şirketin bedelsiz sermaye artırımı yaparken, temettü dağıtmadığını ve bedelli sermaye artırımı yapmadığını varsayıyoruz.

Bu bilgiler ışığında, bedelsiz sermaye artırımı sonucunda şirketin hisse senedinin yeni piyasa fiyatını hesaplayalım. Formülümüz aşağıdaki gibidir:

 

Hisse senedi yeni fiyatı = (Hisse senedi eski fiyatı + Rüçhan hakkı kullanım fiyatı x Bedelli sermaye artırım oranı – Hisse başına ödenen temettü) / (1 + Bedelli sermaye artırım oranı + Bedelsiz sermaye artırım oranı)

Formülle tüm değerleri yerine koyarsak;

Hisse senedi yeni fiyatı = (4 + 0 x 0 – 0) / (1+ 0 + 1) = 2 TL

Görüldüğü gibi; %100 bedelsiz sermaye artırımı sonucunda, şirketin ödenmiş sermayesi iki katına çıkarken, hisse senedi fiyatı yarıya iniyor. Fakat şirketin toplam piyasa değerinde bir değişiklik olmuyor.